Pacjenci często są zaniepokojeni pojawieniem się ciemnych punktów, muszek, pajęczyn, pierścieni czy innych mętów przed oczami. Co to jest?
Oko wypełnione jest ciałem szklistym, półprzezroczystym żelem zbudowanym głównie z wody, kolagenu, białek i kwasu hialuronowego. Ruchome zmętnienia w obrębie ciała szklistego widzimy przed oczami w postaci ciemnych mętów. Mogą one utrudniać widzenie, ale ich istnienie nie grozi bezpośrednio utratą wzroku. Nagłe pojawienie się zmętnień może się jednak łączyć z innymi chorobami oczu i wymaga diagnostyki u okulisty.
Zmętnieniom ciała szklistego towarzyszy często jego:
• rozwodnienie – zmiana konsystencji spowodowana utratą kwasu hialuronowego i włókien kolagenowych. Częściej występuje u kobiet, w krótkowzroczności, w zwyrodnieniu barwnikowym siatkówki, stanach zapalnych oka, po urazach i zabiegach chirurgicznych oka.
• zmniejszenie objętości – prowadzące do obkurczania się gałki ocznej i jej zapadnięcia,
• tylne odłączenie – oddzielenie tylnej błony ciała szklistego od siatkówki. Występuje u 63% osób powyżej 80 roku życia. Objawia się błyskami światła, które powstają, gdy ciało szkliste pociąga siatkówkę. Postrzegane są jak „błyskawice” i najczęściej występują w skroniowej części pola widzenia. Nagle pojawiające się męty, jeśli towarzyszy im także widoczna „zasłona” w części pola widzenia, są poważnym objawem odwarstwienia siatkówki.
• przymglenie i zagęszczenie, które mogą być spowodowane zaburzeniami rozwojowymi, urazem lub chorobą.
Męty dostrzegane są podczas patrzenia na jasne tło. Mogą przeszkadzać w codziennym życiu, powodować trudności w czytaniu czy utrudniać prowadzenie samochodu. Ich uciążliwość zależy od wielkości i gęstości, odległości od siatkówki ( rzucają cień) i osi widzenia.
Częstość występowania mętów wzrasta wraz z wiekiem, głównie z powodu zmian degeneracyjnych siatkówki i ciała szklistego. Inną przyczyną powstawania mętów są wylewy krwi: spontaniczne – najczęściej w retinopatii cukrzycowej, w przebiegu nadciśnienia tętniczego, wysiękowej postaci AMD, pourazowe – obecność ciała obcego wewnątrz gałki, wysięki pozapalne w zapaleniach wewnętrznych warstw gałki ocznej (zapalenia błony naczyniowej, nerwu wzrokowego, ropne zapalenie ciała szklistego).
Diagnostyka mętów w ciele szklistym to przede wszystkim wsłuchanie się w objawy zgłaszane przez pacjenta, dokładne badanie okulistyczne, w tym badanie dna oka po rozszerzeniu źrenic, czasem USG oka i OCT siatkówki.
Większość mętów nie wymaga leczenia. Leczy się jedynie te, które w znacznym stopniu utrudniają widzenie. By je usunąć stosuje się zabieg laserowy lub chirurgiczny.
Laserowe usuwanie mętów czyli witreoliza to metoda leczenia mętów ciała szklistego, polegająca na odparowaniu mętów ciała szklistego, ich rozdrobnieniu i przesunięciu. Wykorzystuje impulsy światła laserowego o niskiej energii. Zabieg chirurgiczny czyli witrektomia polega na usunięciu ciała szklistego przez niewielkie nacięcia gałki ocznej, a następnie wypełnieniu gałki ocznej odpowiednią substancją. Jeśli męty były jedyną patologią narządu wzroku efekt operacji jest dobry, ale jest to zabieg obarczony czasami powikłaniami.
Możliwe jest również niestandardowe leczenie zmętnień ciała szklistego poprzez zastosowanie: leków o działaniu antyoksydacyjnym, które hamują zmiany zwyrodnieniowe ciała szklistego lub jonoferezy (zabieg wykorzystujący działanie prądu stałego, polega na przyłożeniu do gałek ocznych gazy nasączonej jodkiem potasu i elektrod).
Kiedy męty mogą być niebezpieczne i wymagają wizyty u okulisty?
• męty pojawiają się coraz częściej i zwiększa się ich ilość, przesłaniają widzenie
• dostrzegamy błyski światła,
• tracimy zdolność widzenia peryferyjnego (bocznego), widzimy ciemną zasłonę przed okiem
• pojawia się ból oczu.
Dr n. med. Agata Plech, Centrum Medyczne Beskidmed